Geen enkele andere groente kent zo’n diversiteit in vormen, maten en kleuren als de tomaat. De favoriete soort van hoofdredacteur Vera zijn de kleinvruchtige types: kerstomaten, cocktailtomaten en bestomaten. Niet alleen vanwege hun schattige verschijning en goede smaak, maar ook omdat ze enorm productief kunnen zijn en vaak gemakkelijker te telen zijn dan de grootvruchtige rassen. In dit artikel wil ze haar ervaring met negen verschillende rassen delen.
Blondköpfchen
De gele vruchtjes van dit oude Duitse ras zijn vrij klein, maar de trossen des te groter. Het ras wordt aangeprezen als ziekteresistent en geschikt voor koude gebieden, maar helaas is mijn ervaring anders. Toen we ’Blondköpfchen’ voor het eerst teelden, zetten we onze planten buiten en daar kregen ze vrij snel last van ziektes. Twee jaar geleden probeerden we het opnieuw, maar dan in de kas, en het resultaat was veel beter en de oogst enorm. Omdat er in één tros tientallen vruchtjes zitten, geeft dit ras (zolang je hem gezond weet te houden) een veel grotere oogst dan de meeste andere.
Indigo Blueberries
Tomaatjes van ongeveer 2 cm doorsnee met een unieke kleur. Volgens de kwekers van Oregon State University zijn de tomaten uit hun ’Indigo’-serie de eerste ‘écht paarse tomaten’. Deze serie is het resultaat van een veredelingsprogramma dat erop gericht is om tomaten met een hoog gehalte aan anthocyanen te verkrijgen. Dit zijn antioxidanten die ook aanwezig zijn in andere paarse en blauwe vruchten, zoals bramen of blauwe bessen. Om hun doel te bereiken hebben de onderzoekers gecultiveerde tomaten gekruist met wilde tomatensoorten uit Chili en de Galapagos eilanden.
De vruchten kleuren paars voordat ze helemaal rijp zijn en het kan daarom een beetje lastig zijn om de juiste pluktijd te bepalen. Het beste kun je plukken als de kleur van glanzend overgaat naar enigszins dof. Ook bij volle rijpheid zijn dit naar mijn mening niet de smakelijkste tomaatjes, maar door hun opvallende kleur en de gezonde stoffen die ze bevatten toch het telen waard. In tegenstelling tot veel andere moderne tomatenrassen zijn ’Indigo-tomaten’ geen hybriden en dat betekent dat je prima zelf zaad kunt bewaren.
Losetto F1
Dit tomatenras heb ik aangeschaft, omdat het werd aangeprezen als resistent tegen de aardappelziekte en daarmee geschikt voor teelt buiten. Zelf zou ik hem eerder ‘tolerant’ noemen: in een regenachtige zomer kregen de planten bij ons uiteindelijk toch last van ziektes, maar wel een stuk later dan andere rassen. Dat betekent dat we er toch een mooie oogst van rode kerstomaten met een lekkere smaak van konden plukken. ’Losetto’ is een struiktomaat, maar de struiken kunnen redelijk breed worden, dus ik plant ze op 50-60 cm afstand van elkaar en geef ze een paar stokjes als steun.
Black Cherry
De zwarte (of roodbruine) kleur van deze tomaat is bijzonder, maar nog meer bijzonder is de complexe zoete smaak. Al jaren is dit de favoriet van ons gezin en omdat het geen hybride ras betreft, kunnen we er zelf zaad van bewaren. De vruchtjes zijn zo’n 3 tot 4 cm in doorsnee en hangen aan vaak vertakte grote trossen. In een niet al te natte zomer doet ’Black Cherry’ het ook buiten prima.
Sungold F1
De goudoranje ’Sungold’ is in relatief korte tijd ontzettend populair geworden onder hobbytelers over de hele wereld. Het ras is ontwikkeld door het Japanse zaadbedrijf Tokita Seeds en in 1992 geïntroduceerd in het westen. Japanners vinden de meeste tomaten te zuur en het is daarom niet verrassend dat deze superzoet is – bij smaakproeven komt hij dikwijls als zoetste uit de bus. Om eerlijk te zijn, is hij voor mijn smaak zelfs iets té zoet en geef ik persoonlijk de voorkeur aan rassen waarbij de zoete smaak uitgebalanceerd wordt door wat zuur. Maar ’Sungold’ heeft ook andere aantrekkelijke eigenschappen, zoals goede resistentie tegen ziektes en bestendigheid tegen lage temperaturen. Vorig jaar was dit het ras waarvan we in de kas de eerste rijpe vruchten konden plukken (half juni) en ook de laatste (november). De tomaatjes zitten aan lange trossen van 10 tot 20 vruchten.
Sunchocola F1
Net zoals bij ’Sungold’ zijn de vruchtjes van ‘Sunchocola’ zoet met weinig zuren. De kleur is prachtig roestbruin en de vruchten zijn iets groter dan de meeste andere kerstomaatjes. Het aroma wordt als ‘rokerig’ beschreven. De trossen bleven bij ons een beetje aan de kleine kant, wat niet overeen kwam met de beschrijvingen online.
Romello F1
Miniversie van de langwerpige roma-tomaat in struikvorm. De planten worden niet hoger dan zo’n 40 cm en dragen een overvloed aan rode, pruimvormige tomaatjes. Vorig jaar heb ik hem in de kas geteeld, maar vanwege zijn tolerantie tegen aardappelziekte is dit ras ook interessant om buiten te proberen – dat is in elk geval wat ik dit jaar van plan ben! Roma-tomaten zijn minder sappig dan de overige soorten en daardoor vooral geschikt voor verwerking. Het grote voordeel van een lagere waterinhoud is dat ze niet gevoelig zijn voor barsten. Ook maakt het ze bijzonder geschikt om te drogen.
Matt’s Wild Cherry
Van alle rassen die ik buiten heb getest is ’Matt’s Wild Cherry’ vanwege zijn ziekteresistentie het meest succesvol. Genetisch gezien staat hij dicht bij de wilde tomatenvormen en daardoor is hij een sterke, gezonde groeier. De planten geven een grote oogst van heel smakelijke, kleine rode vruchtjes en naar verluidt is dit een van de favoriete rassen van chefkok Jamie Oliver. De planten blijven maar groeien en vruchten zetten en kunnen zelfs een klein beetje vorst verdragen, waardoor we er tot laat in de herfst van kunnen plukken. Vanwege de wilde groei is deze tomaat niet geschikt om op de klassieke manier te dieven en op te binden. Ik zet een drietal bamboestokken rond elke plant en span wat draden ertussen om de planten te steunen. Een kooi van grofmazig gaas is ook een goede optie.
Oranje bestomaat (Orange Currant)
Ook in dit geval hebben we het over een nagenoeg ‘wild’ tomatenras, wat gepaard gaat met een goede ziekteresistentie en warrig uitgroeiende planten. De vruchtjes zijn echter nog een stuk kleiner: zo groot als een bes. Ik heb zelf alleen de oranje versie geteeld, maar bestomaten zijn er ook in rood of geel. De vruchtjes zijn te klein om tomatensoep van te maken, maar het zijn geweldige ‘snoepjes’ en ze staan erg leuk in een salade of op een toastje.
In editie 02/2019 van De Tuin op Tafel vertelt Vera je meer over kerstomaten. Nu in de winkel of te bestellen via de Vipwinkel!
